Scenariusz zajęć arteterapii: "Ujarzmić złość"

Cel zajęć:

Uczestnicy poznają źródła złości, mechanizmy jej powstawania oraz techniki radzenia sobie z nią poprzez wyrażenie emocji w formie artystycznej.

Czas trwania: 90 minut

Grupa docelowa: Osoby dorosłe, młodzież, dzieci (dostosować do grupy wiekowej)

Materiały:

- Farby akrylowe, pędzle, palety

- Papier większy (np. papier malarski)

- Nożyczki, klej, kolorowe gazetki do wycinania

- Kredki, flamasty, pisaki

- Poduszki, koce do komfortowego siedzenia

- Muzyka relaksacyjna (opcjonalnie)

Etapy zajęć:

1. Wprowadzenie (10 minut)

- Przywitanie uczestników, stworzenie przestrzeni do swobodnej wymiany. Krótka prezentacja tematu zajęć.

- Pytać uczestników, co kojarzy im się z złością. Notować odpowiedzi na tablicy.

2. Omówienie złości (15 minut)

Krótka prezentacja na temat źródeł złości:

- Złość jako emocja naturalna.

Złość jest jedną z podstawowych emocji, które towarzyszą nam w życiu i stanowi naturalną reakcję na sytuacje, w których czujemy się zagrożeni, niesprawiedliwie traktowani lub zranieni. Jako emocja, złość pełni ważną rolę w naszym funkcjonowaniu, pozwalając na wyrażenie frustracji i mobilizując nas do działania w trudnych sytuacjach. W kontekście terapii sztuką, złość może być wykorzystana jako punkt wyjścia do eksploracji głębszych uczuć i przekonań, pomagając klientom zrozumieć swoje reakcje oraz odnaleźć sposób na zdrowsze wyrażanie tej emocji. Pracując z złością poprzez różne formy sztuki, takie jak malarstwo, rysunek czy teatr, klienci mogą tworzyć przestrzeń do wyrażania i przetwarzania trudnych emocji, co sprzyja ich osobistemu rozwojowi i uzdrowieniu. Ważne jest, aby pamiętać, że złość, mimo że często postrzegana negatywnie, może być konstruktywną siłą, prowadzącą do zmian i lepszego zrozumienia siebie oraz otaczającego nas świata.

- Możliwe przyczyny: frustracja, poczucie zagrożenia, niesprawiedliwość.

Złość jest emocją, która może być wywołana przez różnorodne czynniki, co często ma swoje odzwierciedlenie w praktyce terapeutycznej. Jedną z możliwych przyczyn jest frustracja, gdy jednostka doświadcza przeszkód w osiąganiu swoich celów. Na przykład, artysta, który zmaga się z krytyką swojego dzieła, może odczuwać złość względem oceniających, co wpływa na jego motywację do twórczości. Inną przyczyną może być poczucie bezsilności, które często pojawia się w sytuacjach, gdy osoby czują, że nie mają kontroli nad swoim życiem lub sytuacjami. Na przykład, dziecko, które nie ma możliwości wyboru, jak spędzić czas w szkole, może reagować złością na ograniczenia narzucone przez nauczycieli. Dodatkowo, złość może być efektem nierozwiązanych konfliktów interpersonalnych; na przykład, w relacji terapeutycznej, nieujawnione niezadowolenie z podejścia terapeuty może prowadzić do frustracji i złości. Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla skutecznego wykorzystywania zajęć jako narzędzia do przetwarzania i wyrażania emocji, co z kolei może pomóc w radzeniu sobie z złością w zdrowszy sposób.

- Rola złości w życiu: potrafi mobilizować do działania, ale także niszczyć relacje.

Złość odgrywa istotną rolę w życiu człowieka, pełniąc funkcję sygnalizacyjną i motywacyjną. Jest emocją, która może mobilizować do działania, wyrażania swoich potrzeb oraz obrony granic. W terapii sztuką złość może stać się punktem wyjścia do kreatywnego wyrażania siebie, umożliwiając uczestnikom przetwarzanie trudnych emocji w sposób twórczy. Poprzez różne formy wyrazu, osoby doświadczające złości mają szansę lepiej zrozumieć oraz zaakceptować swoje uczucia, co prowadzi do większej samoświadomości i zdolności do konstruktywnego radzenia sobie z emocjami w codziennym życiu. Zrozumienie i akceptacja złości w kontekście terapeutycznym pozwala na jej transformację w pozytywną siłę, sprzyjającą osobistemu rozwojowi i uzdrawianiu.

Podziel uczestników na pary i poproś o wymianę doświadczeń, które wywołują u nich złość.

Zachęć do dzielenia się uczuciami w bezpiecznej atmosferze.

3. Wprowadzenie do arteterapii (5 minut)

- Opis, jak sztuka może być narzędziem do eksploracji i wyrażania emocji.

- Zachęcić do otwartości na proces twórczy, niezależnie od umiejętności artystycznych.

4. Główna część zajęć - Tworzenie własnych prac (40 minut)

Malowanie na dużych formatach: Wyrażenie swojej złości na płótnie (kolory, gesty, formy).

Złość można ukazać za pomocą różnych symboli i metafor, które mogą wzmocnić przekaz emocjonalny w rysunkach.

Oto kilka przykładów:

Ognie i płomienie	Ogniste języki symbolizują intensywność złości. Możesz narysować płonące serce lub płonącą postać.
Burza	Chmury burzowe, pioruny i ulewne deszcze mogą odzwierciedlać gniew. Rysunek z ciemnym niebem i piorunami może ilustrować gniew.
Czerwona kula lub orbita	Czerwony kolor to symbol intensywnych emocji. Możesz narysować czerwoną kulę, która symbolizuje nagromadzoną złość.
Skrzyżowane ramiona	Postać z skrzyżowanymi ramionami, z grymasem na twarzy, może wskazywać na frustrację lub złość.
Postać z wykrzywioną twarzą	Cechy twarzy, takie jak zmarszczone brwi, zaciśnięte wargi czy grymas, mogą być czytelnym znakiem złości.
Rozbite przedmioty	Rysunek rozbitych talerzy, krzesła lub innych przedmiotów może symbolizować wybuch emocji.
Dym	Dym unoszący się z ucha postaci może symbolizować wściekłość, jako że jest to wizualna metafora dla nagromadzenia emocji.
Pająki lub węże	Może to symbolizować nieprzyjemne uczucia lub zranienia, które są źródłem złości.
Czerwony balon	Balon, który jest bliski pęknięcia, symbolizuje skumulowaną złość, która może wybuchnąć w każdym momencie.
Wulkan	Rysunek wulkanu, który eksploduje, może być potężną metaforą dla skrywanej złości, która w końcu znajduje ujście.

Wszystkie te symbole i metafory mogą być użyte, aby wyrazić złość i pomóc uczestnikom zajęć zrozumieć emocjonalny kontekst.

5. Refleksja i dzielenie się (15 minut)

- Po zakończeniu tworzenia, uczestnicy zasiadają w kręgu, by podzielić się swoimi pracami i uczuciami, które im towarzyszyły podczas tworzenia.

- Zachęcić do dyskusji na temat tego, co odkryli o sobie, jakie mechanizmy złości zidentyfikowali.

6. Techniki radzenia sobie z złością (5 minut)

Prezentacja kilku technik radzenia sobie z złością, które uczestnicy mogą stosować na co dzień:

• Głębokie oddychanie (technika 4-7-8).

• Pisanie dziennika emocji.

• Medytacja lub ćwiczenia ruchowe.

• Kreatywne wyrażenie emocji.

7. Zakończenie zajęć (5 minut)

- Podsumowanie zajęć, omówienie kluczowych wniosków.

- Zachęcenie uczestników do kontynuowania pracy nad złością w domowych warunkach przy pomocy stworzonej pracy artystycznej.

Zajęcia mają charakter psychoedukacyjny, dlatego ważne, aby uczestnicy czuli się komfortowo i bezpiecznie. Warto pamiętać o tym, aby każde wyrażenie emocji było szanowane, a atmosfera sprzyjała otwartości i wsparciu.